Hacettepe Üniversitesi ve Fransa Blaise Pascal Üniversitesi tarafından yapılan araştırmalar, Nemrut, Ağrı, Tendürek, Süphan, Erciyes ve Hasan Dağı'nın sönmüş yanardağ olmadıklarını, her birinin aktif olduğunu ortaya koydu. Türkiye'de son yanardağ patlamasının 1441 yılında Nemrut'ta gerçekleşmesi nedeniyle ilk adım da Nemrut için atıldı. Nemrut'ta aktif volkanik patlama riskinin gözlenmesi için sismik ağ kuruldu ve ilk bulgular alındı.

Hacettepe Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erkan Aydar, Nemrut'a sismik ağ kurulmasındaki amacın yalnızca volkanın risk etkinliğinin saptanması olmadığını kaydederek, 'Türkiye'de, depremlerde olduğu gibi her şey olup bittikten sonra ilgileniliyor. Biz bu durumu tersine çevirmeye çalışıyoruz. Volkanlara, patladıktan sonra değil patlamadan önce ilgi göstermeliyiz' dedi.

Aydar, Türkiye'nin Avrasya, Arap, Afrika tektonik plakaları ile Anadolu Bloku ve Ege Genleşme Bölgeleri üzerinde yer aldığını da belirterek, dünyanın en aktif tektonizma bölgesi içinde olduğumuzu söyledi. Yaşanan depremlerle de bu durumun kendini gösterdiğini kaydeden Aydar, 'Türkiye'nin yaklaşık 5'te birlik bölümü genç volkanik birimlerle örtülüdür. Günümüzde yaşanmasa da yakın geçmişte bu tür faaliyetlere rastlanmıştır' dedi.

Panik yaratmak istemiyoruz

Türkiye'de ilk kez sismometrelerle yapılan araştırmalarla elde edilen bulgulara göre, yıllardır uyuyan volkanların zaman içinde tekrar aktif hale gelebileceği uyarısında bulunan Prof. Dr. Aydar, patlama öncesinde gereken önlemlerin alınması için çalışmalar yaptıklarını anlattı. Yanardağların bir tehlike olduğunu ancak depremden farklı olarak önceden tespit edilebilmesinin mümkün olduğunu kaydeden Aydar, halkı paniğe sürüklemekten hassasiyetle kaçındıklarını belirtti. Konunun ilkel yöntemlerle değil bilimsel açıdan incelenmesine daha fazla önem verilmesini isteyen Aydar, 'Bugün dünyanın birçok volkanı üzerinde gözlem istasyonları kurularak, muhtemel volkanik faaliyetler saptanabilmekte ve otoriteler uyarılarak tedbirler alınmaktadır. Bu duruma uyulmaması halinde 1985'te Kolombia'daki Nevado Del Ruiz Yanardağı'nın patlaması ile 25 bin insanın hayatını kaybetmesi gibi korkunç durumlar ortaya çıkabilir' dedi.

Su çıkışlarına dikkat!

Jeoloji Mühendisleri Odası Genel Sekreteri İsmet Cengiz de, Doğu Anadolu'daki yer kabuğunun inceliğine dikkat çekti. Cengiz, zaman zaman yeryüzüne magmadan aktif volkanik faaliyetler sonucunda sıcak su çıkışlarının olduğuna dikkat çekti. Türkiye'de en son Nemrut Dağı'nın faaliyet gösterdiğini vurgulayan Cengiz, Orta Anadolu'da da Erciyes ve Hasan Dağı'nın son jeoloji dönemlerinde aktif olduğunu söyledi.

İşte risk bölgeleri

Hacettepe Üniversitesi ve Fransa Blaise Pascal Üniversitesi'nin yayımladığı raporlarda Nemrut, Erciyes ve Hasan Dağı hakkında ilginç tespitler yapılıyor. Nemrut Dağı'nın son olarak 1441'de patladığının kabul edilmesine karşın bazı araştırmalar, 1597 yılında da patlama olduğunu belirtiyor. Bilimsel çalışmalara göre, bu dağların etrafında bulunan yerleşim alanları risk bölgesi içine giriyor. Yanardağların patlaması ya da volkanlarda meydana gelebilecek bir ısınma ile üzerindeki karların erimesiyle oluşabilecek sel tehdidi altında bulunan bölgeler büyük bir nüfusa sahip. Raporlarda özellikle Kayseri, Bitlis ve Aksaray il sınırlarının risk bölgesini oluşturduğu kaydediliyor. Dağların eteklerinde kurulan il, ilçe ve köylerin istenmeyen durumlara karşı hazırlıklı olması uyarısının yapıldığı raporda, risk bölgeleri şöyle sıralanıyor:

-Nemrut Dağı: Bitlis, Tatvan, Ahlat, Güroymak ile Derinbayır, Taşarman, Çekmece, Yumurtatepe, Çıtak, Oduncular köyleri

-Erciyes Dağı: Kayseri, Hacılar, Talas, Develi, İncesu , Tomarza

-Hasan Dağı: Aksaray, Helvadere, Dikmen, Gözlükuyu, Taşpınar, Kargın, Yuva, Uluören köyleri